Barometr zawodów

W drugiej połowie 2016 r. w województwie podkarpackim rozpocznie się kolejna edycja badania „Barometr zawodów”. Jest to jednoroczna prognoza zapotrzebowania na pracowników w różnych zawodach. Metodologia badania została wypracowana w Szwecji i Finlandii, badanie jest tam prowadzone cyklicznie od kilku lat. W 2009 roku badanie rozpoczęto w woj. małopolskim, a w ubiegłym roku włączyły się do jego realizacji wszystkie pozostałe województwa.

Prognoza ma charakter ekspercki. Tworzona jest dla każdego powiatu przez pracowników powiatowych urzędów pracy, w tym pośredników pracy, doradców zawodowych, osoby odpowiedzialne za współpracę z przedsiębiorcami i za organizację szkoleń, a także asystentów EURES i liderów klubów pracy. W realizację badania mogą się włączyć też pracownicy agencji zatrudnienia. Ekspercki charakter badania pozwala natomiast uniknąć wielu pułapek, jakie niesie bazowanie wyłącznie na danych statystyki publicznej do analiz zapotrzebowania na pracowników. Barometr daje informację pełniejszą w stosunku do Monitoringu Zawodów Deficytowych i Nadwyżkowych.

W dalszym ciągu aktualne pozostają wyniki badania „Barometr zawodów 2016”, które odbyło się we wrześniu i październiku 2015 r. Wśród profesji, w których nie powinno być problemu ze znalezieniem pracy znaleźli się: kierowcy samochodu ciężarowego, autobusu i ciągnika siodłowego, blacharze i lakiernicy samochodowi, spawacze metodą TIG, piekarze, szefowie kuchni, pielęgniarki i samodzielni księgowi. Na liście zawodów o najlepszych perspektywach na Podkarpaciu znajdują się kierowcy samochodów ciężarowych, autobusów i ciągników siodłowych. Wymagania pracodawców dotyczą konieczności posiadania uprawnień łączonych (prawo jazdy odpowiedniej kategorii i uprawnienia szczegółowe). Nie bez znaczenia jest kwestia dyspozycyjności, gotowości do podróży zagranicznych oraz związana z tym znajomość języków obcych. Kandydatów spełniających takie wymagania zdecydowanie brakuje.

W województwie podkarpackim wskazywano też na brak samodzielnych księgowych. Wynika to z wymogów, jakie mają pracodawcy w stosunku do pracowników. Firmy oczekują, że kandydaci będą posiadali wieloletnie doświadczenie i umiejętności aktualizowane na bieżąco w związku ze zmieniającymi się przepisami. Dodatkowo wymagana jest praktyczna obsługa programów księgowych. Pracodawcy często nie chcą poświęcać czasu na uzupełnienie kwalifikacji pracowników, tylko zatrudnić osobę, która „z marszu” będzie potrafiła wykonywać swoje obowiązki.

Na Podkarpaciu brakuje pielęgniarek z aktualnymi uprawnieniami. Nawet, jeśli pozostają w rejestrze osób zarejestrowanych, to nie mogą podjąć pracy ze względu na fakt zdezaktualizowanych kwalifikacji.

Do zawodów deficytowych zaliczono też piekarzy. Eksperci wskazywali na fakt, że absolwenci tego kierunku rezygnują z powodu specyficznych warunków pracy (praca w nocy, wysiłek fizyczny). Poszukiwani są również szefowie kuchni, a więc osoby o odpowiednich kwalifikacjach i doświadczeniu, które będą potrafiły same prowadzić restaurację.

Zapotrzebowanie wskazywano na spawaczy metodą TIG, a także blacharzy i lakierników samochodowych. Pamiętać należy jednak, że chodzi o osoby, które posiadają umiejętności praktyczne i zdolności do wykonywania danego zawodu. Eksperci wskazywali na paradoks widoczny na rynku pracy – to, że w rejestrach widnieją osoby bezrobotne w danym zawodzie nie znaczy wcale, że pracodawca nie ma problemu ze znalezieniem takiego pracownika. Niejednokrotnie zdarza się, że praktycznych umiejętności nie ma, kwalifikacje są zdezaktualizowane, a pracownicy nie chcą pracować.

Na drugim biegunie – czyli wśród zawodów, w których na Podkarpaciu może być trudno ze znalezieniem pracy, znaleźli się pracownicy średniego szczebla, którzy nie posiadają umiejętności praktycznych. Nadwyżka dotyczyć może techników budownictwa, techników informatyków oraz techników mechaników.

Eksperci wskazywali na znaczną nadwyżkę socjologów, politologów, filozofów. Do zawodów nadwyżkowych zaliczono też ekonomistów – zarówno po studiach wyższych, jak i po ukończeniu szkoły średniej. Bardzo trudną sytuację prognozuje się w edukacji. Nadwyżka może dotyczyć nauczycieli języków obcych, lektorów, nauczycieli nauczania początkowego, a także przedmiotów ogólnokształcących. Podobna sytuacja dotyczy pedagogów. Wyjątek mogą stanowić nauczyciele szkół zawodowych i specjalnych – zawody te trafiły na listę zawodów w równowadze. Jednak i tutaj może wystąpić reguła łączenia umiejętności pokrewnych lub pochodzących z innych dziedzin. Nauczyciele już zatrudnieni w szkołach zdobywają uprawnienia do nauczania w ramach edukacji w szkolnictwie specjalnym i wypełniają powstałą lukę na rynku pracy.

Wyniki badania są dostępne na stronie internetowej http://barometrzawodow.pl/ . Znajdziemy tam prognozy dla wszystkich województw i powiatów w układzie tabelarycznym, a także na mapach i plakatach. Zestawienia powiatowe pokazują, jakie zawody zostały zaklasyfikowane do grupy deficytowych, zrównoważonych lub nadwyżkowych w poszczególnych powiatach. Ze strony można również pobrać raport wojewódzki i raport ogólnopolski z badania.